Bioetyka

Państwa członkowskie UNESCO przyjęły pierwsze w historii rekomendacje w sprawie etyki sztucznej inteligencji. Dwudziestokilkustronicowe zalecenia zostały zaprezentowane podczas konferencji prasowej 25 listopada 2021 roku w siedzibie UNESCO.

Sztuczną inteligencję współcześnie wykorzystuje bardzo wiele dziedzin nauki, ale nie tylko. Towarzyszy nam ona również podczas codziennych czynności takich jak zakupy internetowe, wyszukiwanie informacji w sieci, automatyczne tłumaczenia czy motoryzacja. Sztuczna inteligencja znajduje dziś swoje zastosowanie również w badaniach przesiewowych w kierunku nowotworów czy też w tworzeniu środowisk integracyjnych dla osób z niepełnosprawnościami. 

UNESCO zauważa jednak, że sztuczna inteligencja niesie ze sobą także „bezprecedensowe wyzwania”. Są nimi m.in. rosnące uprzedzenia etniczne, zagrożenie dla prywatności, godności i podmiotowości, wyzwania związane z ochroną danych czy niebezpieczeństwo masowej inwigilacji.

Sygnatariusze zobowiązują się w dokumencie do opracowania narzędzia legislacyjnego, pozwalającego monitorować sztuczną inteligencję, zwiększenia bezpieczeństwa danych osobowych oraz edukowania społeczeństwa w tym zakresie. Niniejsze rekomendacje są pierwszym tego typu dokumentem, którego zadaniem jest ustalenie pierwszych globalnych normatywnych zasad w zakresie sztucznej inteligencji.

W rekomendacjach podkreślono między innymi, że systemy sztucznej inteligencji nie powinny mieć osobowości prawnej, a odpowiedzialność zawsze powinna spoczywać na osobie fizycznej lub prawnej.

Źródło: www.genethique.org, news.un.org, webcast.unesco.org, unesdoc.unesco.org  

Brytyjska firma Béa fertility ogłosiła, że prowadzi prace nad nowym start-upem, który ma umożliwić przeprowadzenie sztucznego zapłodnienia w warunkach domowych. Autorzy pomysłu chcą, aby „leczenie niepłodności stało się bardziej przystępne cenowo i dostępne dla wszystkich”.

Zestawy do sztucznego zapłodnienia mają być dostarczane pocztą. W ich skład wejdą: testy ciążowe i owulacyjne, próbki nasienia oraz specjalne urządzenie umożliwiające wprowadzenie go do dróg rodnych kobiety. Wszystko za „skromną” sumę ok. 1500 euro. Autorzy start-upu szacują skuteczność tej metody na 10-20% (w pierwszym cyklu) i oceniają, że potencjalny wskaźnik ciąż po kilku cyklach wzrośnie do 60%.

Doniesienia o start-upie wzbudzają skrajne reakcje w społeczeństwie i nie są wolne od zastrzeżeń etycznych. Niedawno świat dowiedział się o sprawie Stephenie Taylor, która dzięki zamówionej przez Internet próbce nasienia i wykonanej samodzielnie inseminacji, zaszła w ciążę i urodziła córkę. Pojawia się w tym miejscu szereg pytań. Czy są to warunki powoływania do życia nowej istoty ludzkiej godne człowieka? Czy, jak zapowiadają autorzy badania, zestawy do sztucznych zapłodnień rzeczywiście „leczą niepłodność” czy tylko umożliwiają poczęcie bez eliminacji faktycznej przyczyny problemu? Z usług takich firm jak Béa fertility będą mogły skorzystać nie tylko pary mające problem z poczęciem dziecka, ale tak naprawdę każdy – tak jak w przypadku Stephenie Taylor. 

Niestety, komercjalizacja tej sfery życia człowieka i możliwość zamówienia nasienia przez Internet sprawia, że dziecko staje się towarem na sprzedaż jak każdy inny produkt dostępny online. Zestawy do sztucznego zapłodnienia nie leczą niepłodności, lecz w myśl „zrób to sam!” są wyrazem mentalności: „dziecko dla wszystkich, dziecko dla mnie”. Poważne zastrzeżenie budzi również fakt, iż powołując do życia dziecka tą metodą, ogranicza się mu dostęp do wiedzy o swoich genetycznych korzeniach, co może skutkować m.in. problemami z poczuciem tożsamości w nastoletnim i dorosłym życiu.

Źródło: www.genethique.org, www.wired.co.uk, beafertility.com, www.ofeminin.pl  

Włoska służba zdrowia po raz pierwszy w historii wydała zgodę na wspomagane samobójstwo. Wnioskującym o przeprowadzenie procedury jest sparaliżowany wskutek wypadku samochodowego 11 lat temu mężczyzna. Jak donoszą media, komisja etyczna oddziału służby zdrowia w Ankonie stwierdziła, że istnieją przesłanki, aby przychylić się do prośby mężczyzny.

Jak wskazuje Marina Casini, prezes włoskiego Movimento Per la Vita (MPV), pierwsza zgoda na procedurę wspomaganego samobójstwa otwiera niebezpieczną drogą do „samowykluczenia”. „Niezbędne jest utrzymanie uwagi i wrażliwości na osoby, których życie jest nękane przez chorobę lub niepełnosprawność. Ale odpowiedzią w pełni cywilizowanego społeczeństwa nie może być zezwolenie na «śmierć na żądanie»” – podkreśla.

Casini zwraca uwagę, że pomysł wspomaganego samobójstwa i przedwczesnego zakończenia życia wydaje się być opcją bardziej „ekonomiczną, wygodniejszą i praktyczną” w porównaniu z czasem, jaki należy przeznaczyć osobie chorej na opiekę, pomoc, ulgę w cierpieniu. „Istnieje tajemniczy związek między świadomością i odczuwaniem miłości a pragnieniem życia, tak samo jak świadomością i odczuwaniem pogardy, odrzucenia a pragnieniem śmierci. Pomiędzy nimi jest wolność, również tajemnica głęboko ludzka, związana z prawdą i miłością. Domaganie się «prawa do wspomaganego samobójstwa» i eutanazji to śmierć prawa, relacji opartej na opiece i medycyny. To właśnie w przestrzeni kruchości, która wymagałaby większej troski, dzielenia się i solidarności, dochodzi do zerwania najbardziej podstawowych więzi” – pisze Casini.

W ten sposób, jej zdaniem, zubożają się relacje międzyludzkie i kształtuje się społeczność jednostek „umieszczonych” jedynie obok siebie bez silnych wzajemnych więzi. Casini pyta wobec tego, czy zamiast o „samostanowieniu” nie powinniśmy mówić o „samowykluczeniu” przez autodeterminację? „«Miłość do końca» powinna być lampą, która oświetla peryferie «końca życia», ponieważ wszyscy jesteśmy za siebie odpowiedzialni, ponieważ życie ludzkie jest wartością samą w sobie, ponieważ śmierć może zostać zaakceptowana, ale nigdy nie spowodowana, ponieważ tylko w ten sposób współistnienie jest prawdziwie cywilizowane”.

Źródło: oneofus.eu 

Liczba przeprowadzonych w Urugwaju aborcji – po osiągnięciu rekordowej liczby w 2018 roku 10 373 – spada już drugi rok z rzędu. W 2020 r. aborcji dokonało w tym kraju 9915 kobiet, czyli o 295 mniej niż rok wcześniej. Możliwość terminacji ciąży zdepenalizowano 8 lat temu. Obecnie prawo dopuszcza dokonanie jej do 12. tygodnia ciąży.

Według danych opublikowanych przez ministerstwo zdrowia Urugwaj należy do państw „o bardzo niskiej dzietności”. W 2020 r. w przypadku 38,7% porodów matka „nie zamierzała w tamtym czasie zajść w [kolejną – przyp. red.] ciążę”. W ciągu ostatnich 5 lat liczba urodzeń spadła o 13 052, a 25% tego spadku związana jest ze zmniejszeniem liczby ciąż wśród nastolatek. Już w latach 50. ubiegłego wieku liczba dzieci przypadających na jedną kobietę w Urugwaju była jedną z najniższych w tamtym regionie.

Źródło: www.genethique.org