– Cielesność oddziałuje na kształt sądu, już na etapie jego kształtowania się do tego stopnia, że może ona stać się jedyną instancją, jaka wpłynęła na jego powstanie – mówił lek. med. Szczepan Kaleciak w czasie wykładu na temat neuroetyki wygłoszonego w ramach drugiej edycji Wiosennej Szkoły Bioetyki, który został właśnie opublikowany na kanale Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki w serwisie YouTube.
Neuroetyka to stosunkowo nowa dyscyplina. Najprościej można ją zdefiniować jako interdyscyplinarną dziedzinę badań naukowych dotyczącą powiązań między etyką i moralnością, a neurobiologią i dziedzinami jej pokrewnymi. Obejmuje wszystkie badania prowadzące do lepszego zrozumienia działania moralnego człowieka: funkcjonowania wolnej woli, cnót, mechanizmów formułowania sądów moralnych, a nawet do poznania istoty moralności. – Zasadniczym pytaniem neuroetyki jest to: jak to się dzieje na poziomie mózgu, neuronów i tkanek, że człowiek jest wolny, świadomy, że decyduje – wyjaśnia lek. med. Szczepan Kaleciak.
W czasie wykładu przywołał pogląd biologa ewolucyjnego Marca Hausera, który zakładał, że analogicznie jak człowiek posiada władzę mowy, która ma swój organ w mózgu, podobnie posiada on również władzę moralną. Joshua Green z kolei przeprowadził szereg eksperymentów, w których monitorował badanych za pomocą rezonansu magnetycznego podczas rozwiązywania przez nich dylematów moralnych. Te badania zaowocowały sformułowaniem dwuprocesowej teorii moralnego osądu, która głosi, że procesy mentalne, a takim jest formułowanie sądu moralnego, możemy podzielić na dwa typy odpowiadające dwóm systemom mózgowym, które je przetwarzają. Pierwszy z nich jest szybki i intuicyjny oraz bazuje na emocjach. Drugi jest powolny, chłodny i refleksyjny. Ten z kolei bazuje na procesach racjonalnych.
– Czyn jest aktem całego człowieka, a ten składa się zarówno z ciała, jak i z duszy. Sąd moralny kształtuje decyzję, a ta owocuje czynem. Cielesność daje o sobie znać nie tylko w ostatnim momencie, ale w całym tym procesie. Cielesność oddziałuje na kształt sądu, już na etapie jego kształtowania się do tego stopnia, że może ona stać się jedyną instancją, jaka wpłynęła na jego powstanie. Ten wniosek, zasadniczo filozoficzny, jest całkowicie zgodny z wnioskami, do jakich doszli współcześni neuroetycy – podsumował swój wykład Szczepan Kaleciak.
Wykład jest dostępny na kanale Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki w serwisie YouTube:
Wiosenna Szkoła Bioetyki to program szkoleń eksperckich dla bioetyków, naukowców z różnych dziedzin, personelu medycznego, studentów oraz wszystkich zainteresowanych, którzy w swojej pracy i środowisku spotykają się z tematami bioetycznymi. Druga edycja odbyła się w Krakowie w dniach 14-15 kwietnia 2023 r.
Wiosenna Szkoła Bioetyki to jeden z projektów w ramach powstałej w Krakowie Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki, której celem jest popularyzacja nauki, rozwój bioetyki i edukacji bioetycznej w Polsce, a także promocja wiedzy i badań naukowych w zakresie nauk przyrodniczych i medycznych, które są nieodłącznie związane z licznymi, wciąż nowymi dylematami natury etycznej.
Interdyscyplinarna Akademia Bioetyki została objęta honorowym patronatem Ministra Edukacji i Nauki. Projekt jest dofinansowany ze środków budżetu państwa w ramach programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki.
Szczegóły na www.akademiabioetyki.pl.