Jak skonstruować prawo tak, aby z jednej strony szanowało godność człowieka, a z drugiej strony zabezpieczało go przed nim samym? Na to pytanie szukał odpowiedzi prof. Błażej Kmieciak, pedagog specjalny, socjolog prawa i bioetyk w czasie wykładu wygłoszonego w ramach drugiej edycji Wiosennej Szkoły Bioetyki, który został właśnie opublikowany na kanale Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki w serwisie YouTube.
W czasie wykładu zatytułowanego „Polskie prawo psychiatryczne: czy zmienia się w dobrą stronę?” prof. Błażej Kmieciak przypomniał, że Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z 1994 r. wprowadziła m.in. definicję zgody pacjenta, zasady badania i leczenia pacjenta bez zgody, zasady stosowania przymusu bezpośredniego, zasady przyjęcia pacjenta do DPS, tajemnicę psychiatryczną, instytucję rzecznika praw pacjenta szpitala psychiatrycznego, upodmiotowienie pacjenta ubezwłasnowolnionego.
Pedagog specjalny, socjolog prawa i bioetyk zwrócił uwagę na rozróżnienie między chorobami, zaburzeniami psychicznymi oraz upośledzeniem umysłowym. Zauważył, że pacjentów, u których nie diagnozuje się chorób psychicznych – np. z otępieniem, autyzmem czy anoreksją, nie można leczyć bez ich zgody. Stąd propozycja zmian w polskim prawie psychiatrycznym, aby odejść od rozumienia „choroby psychicznej” na rzecz „zaburzenia psychicznego” oraz „niepełnosprawności intelektualnej”.
– Z perspektywy prawa i etyki pojawia się pytanie, jak oddzielić zaburzenia psychiczne, które stwarzają zagrożenie dla zdrowia i życia od tych, które nie stwarzają – mówił prof. Kmieciak zwracając uwagę na dylemat dotyczący konstrukcji prawa tak, aby z jednej strony szanowało godność człowieka, a z drugiej strony zabezpieczało go przed nim samym.
Wykład jest dostępny na kanale Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki w serwisie YouTube:
Dr hab. n. praw. Błażej Kmieciak, prof. UM w Łodzi, pedagog specjalny, socjolog prawa i bioetyk, jest absolwentem resocjalizacji, socjologii i podyplomowych studiów w zakresie prawa medycznego i bioetyki. Ukończył Szkołę Praw Człowieka organizowaną przez Helsińską Fundację Praw Człowieka oraz Szkołę Profilaktyki Uzależnień w Warszawie. Posiada uprawnienia mediatora. Odbywał kurs z zakresu bioetyki organizowany przez Kennedy Institute of Ethics, Uniwersytetu Georgetown oraz półroczne szkolenie dotyczące praktyki w przestrzeganiu praw dziecka oraz przeciwdziałaniu przemocy wobec dzieci organizowane przez Center for Health and Human Rights Uniwersytetu Harvard i Organizację Narodów Zjednoczonych. Przez osiem lat pełnił funkcję Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego. W tym czasie kierował również działem „bioetyka” portalu biotechnologia.pl. Był przewodniczącym zespołu przy Rzeczniku Praw Pacjenta ds. opracowania standardów postępowania w terapiach medycznych stosowanych w okresie kończącego się życia. Był członkiem Zespołu ds. Ochrony Autonomii Rodziny i Życia Rodzinnego przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Pracuje w Zakładzie Prawa Medycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Od 2020 r. jest członkiem Państwowej Komisji ds. Pedofilii. Jest także przewodniczącym rady naukowej Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki.
Wiosenna Szkoła Bioetyki to program szkoleń eksperckich dla bioetyków, naukowców z różnych dziedzin, personelu medycznego, studentów oraz wszystkich zainteresowanych, którzy w swojej pracy i środowisku spotykają się z tematami bioetycznymi. Druga edycja odbyła się w Krakowie w dniach 14-15 kwietnia 2023 r.
Wiosenna Szkoła Bioetyki to jeden z projektów w ramach powstałej w Krakowie Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki, której celem jest popularyzacja nauki, rozwój bioetyki i edukacji bioetycznej w Polsce, a także promocja wiedzy i badań naukowych w zakresie nauk przyrodniczych i medycznych, które są nieodłącznie związane z licznymi, wciąż nowymi dylematami natury etycznej.
Interdyscyplinarna Akademia Bioetyki została objęta honorowym patronatem Ministra Edukacji i Nauki. Projekt jest dofinansowany ze środków budżetu państwa w ramach programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki.
Szczegóły na www.akademiabioetyki.pl.