– Dziecko posiada każde prawo jako pacjent – mówił prof. Błażej Kmieciak, pedagog specjalny, socjolog prawa i bioetyk w czasie wykładu w ramach cyklu Bioethics Lab organizowanego przez Interdyscyplinarną Akademię Bioetyki.
Prof. Błażej Kmieciak rozpoczął wykład od postawienia pytania, kiedy dziecko zaczyna być pacjentem. Zwrócił uwagę, że Kodeks Etyki Lekarskiej wskazuje, że gdy personel medyczny ma do czynienia z kobietą w ciąży, to de facto obejmuje opieką dwóch pacjentów. Prof. Kmieciak przywołał też przykłady operacji chirurgicznych dokonywanych na dzieciach w łonach matek.
Od 2008 r. prawa pacjenta w Polsce ulokowane są w Ustawie o prawach pacjenta. – Dziecko posiada każde prawo jako pacjent – podkreślił prof. Kmieciak, ale dziecko nie może korzystać w pełni z każdego uprawnienia zawartego w tej ustawie.
Do 16 roku życia dziecko posiada wszelkie prawa jako pacjent o charakterze godnościowym, ma także prawo do informacji, która jest niezbędna do celów diagnostycznych i terapeutycznych, ale nie jest uczestnikiem pewnych decyzji medycznych poza trzema wyjątkami. Lekarze mają obowiązek poinformowania o planowanych działaniach i poproszenia o zgodę w przypadku przerwania ciąży (w tym przypadku dziewczynka od 13 roku życia może wyrazić lub nie wyrazić zgody na przerwanie ciąży; jeśli dziewczynka się nie zgadza, a jej rodzice się zgadzają, to decyzję podejmuje sąd), udziału dziecka w eksperymencie o charakterze badawczym oraz w przypadku transplantacji szpiku dla osoby bliskiej.
Między 16 a 18 rokiem życia mamy do czynienia ze zgodą kumulatywną – dziecko, razem ze swoimi prawnymi opiekunami, jest współdecydentem w sprawach o charakterze medycznym. Od 18 roku życia każdy pacjent ma prawo do pełnej poufności, co dzieje się między nim a lekarzem w relacji terapeutycznej.
Bioetyk zwrócił uwagę także na problem eutanazji dzieci. – Pacjent jest kimś, kogo lekarz czy pielęgniarka ma objąć profesjonalną troską – mówił prof. Kmieciak. – Uśmiercenie dziecka nie jest działaniem medycznym. Jest działaniem kontra medycznym – podkreślił. Zakończył zachętą, aby w tym kontekście każdy dorosły przypomniał sobie, że kiedyś też był dzieckiem i zastanowił się, co czuł, gdy był poddawany jakimś procedurom medycznym.
Wykład „O prawach dziecka jako pacjenta” jest dostępny na kanale YouTube Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki. W środę 31. maja o godz. 19.00 zaplanowana jest sesja Q&A, w czasie której ekspert odpowie na nadesłane pytania. Szczegóły na stronie www.akademiabioetyki.pl, na której również można bezpłatnie subskrybować newsletter, aby otrzymać linki do spotkania i przypomnienie o wydarzeniu.
Dr hab. n. praw. Błażej Kmieciak, prof. UM w Łodzi, pedagog specjalny, socjolog prawa i bioetyk, jest absolwentem resocjalizacji, socjologii i podyplomowych studiów w zakresie prawa medycznego i bioetyki. Ukończył Szkołę Praw Człowieka organizowaną przez Helsińską Fundację Praw Człowieka oraz Szkołę Profilaktyki Uzależnień w Warszawie. Posiada uprawnienia mediatora. Odbywał kurs z zakresu bioetyki organizowany przez Kennedy Institute of Ethics, Uniwersytetu Georgetown oraz półroczne szkolenie dotyczące praktyki w przestrzeganiu praw dziecka oraz przeciwdziałaniu przemocy wobec dzieci organizowane przez Center for Health and Human Rights Uniwersytetu Harvard i Organizację Narodów Zjednoczonych. Przez osiem lat pełnił funkcję Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego. W tym czasie kierował również działem „bioetyka” portalu biotechnologia.pl. Był przewodniczącym zespołu przy Rzeczniku Praw Pacjenta ds. opracowania standardów postępowania w terapiach medycznych stosowanych w okresie kończącego się życia. Był członkiem Zespołu ds. Ochrony Autonomii Rodziny i Życia Rodzinnego przy Ministerstwie Sprawiedliwości. Pracuje w Zakładzie Prawa Medycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Od 2020 r. jest członkiem Państwowej Komisji ds. Pedofilii. Jest także przewodniczącym rady naukowej Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki.
Bioethics Lab to nowatorski dwuletni cykl spotkań kierowany głównie do międzynarodowej społeczności bioetyków i naukowców z różnych dziedzin oparty o interdyscyplinarne wykłady wybitnych ekspertów. Dostęp do dyskusji i wykładów jest bezpłatny, otwarty dla wszystkich zainteresowanych, w tym studentów.
Bioethics Lab to jeden z projektów w ramach powstałej w Krakowie Interdyscyplinarnej Akademii Bioetyki, której celem jest popularyzacja nauki, rozwój bioetyki i edukacji bioetycznej w Polsce, a także promocja wiedzy i badań naukowych w zakresie nauk przyrodniczych i medycznych, które są nieodłącznie związane z licznymi, wciąż nowymi dylematami natury etycznej.
Interdyscyplinarna Akademia Bioetyki została objęta honorowym patronatem Ministra Edukacji i Nauki. Projekt jest dofinansowany ze środków budżetu państwa w ramach programu Społeczna Odpowiedzialność Nauki.
Szczegóły na www.akademiabioetyki.pl.