David Bennett, 57-letni pacjent cierpiący na skrajną niewydolność serca, który został poddany pierwszemu w historii przeszczepowi serca pochodzącego od genetycznie zmodyfikowanej świni, zmarł 8 marca 2022 r. – dokładnie dwa miesiące od przeszczepu. Przyczyna śmierci na razie nie została ujawniona.
Mężczyzna cierpiący na skrajną niewydolność serca nie kwalifikował się do przeszczepu ludzkiego organu ani do terapii za pomocą sztucznego serca. Pionierski, eksperymentalny przeszczep serca od zmodyfikowanej genetycznie świni, na który zgodził się pacjent, był – ze względu na jego stan kliniczny – jedyną dostępną alternatywą, która mogła pozwolić na przedłużenie jego życia.
Zabieg ksenotransplantacji został przeprowadzony przez interdyscyplinarny zespół specjalistów z Uniwersytetu Maryland w Baltimore. Zwierzę, użyte jako dawca narządu, zostało wcześniej przebadane i pozytywnie zatwierdzone przez nadzorującą eksperyment Agencję ds. Żywności i Leków (FDA). Świnie zostały wyhodowane przez firmę Revivicor, której założeniem jest komercyjna produkcja genetycznie zmodyfikowanych organów do ksenotransplantacji i której produkty uzyskały zgodę ze strony FDA na użycie ich w celu terapeutycznym.
W celu zapobiegnięcia odrzucenia serca przez układ immunologiczny pacjenta, świnia została poddana specjalnej modyfikacji genetycznej: wyłączono trzy geny zwierzęcia, które kodują białka będące celami molekularnymi dla ludzkiego układu immunologicznego. Dodatkowo, do DNA świni wstawiono aż sześć ludzkich genów w celu ułatwienia przyjęcia ksenotransplantu (przeszczepu odzwierzęcego) przez człowieka. Ostatnia modyfikacja polegała na uniewrażliwieniu przeszczepionego organu na działanie czynników wzrostu, co jest konieczne aby serce, pobrane od mogącej osiągnąć 400 kilogramów świni, nie rosło dalej w organizmie biorcy.
Sam przeszczep organu pochodzenia zwierzęcego nie był niczym nowym. Jednym z pierwszych przeszczepów międzygatunkowych był przeszczep serca pawiana wykonany u noworodka w 1984 r. (po zabiegu dziecko przeżyło 21 dni). Późniejsze próby przeszczepów odzwierzęcych również były zakończone niepowodzeniem, ze względu na silną reakcję immunologiczną biorców, których organizm odrzucał takie przeszczepy; pojawiał się także problem wirusów odzwierzęcych. W 2021 roku nastąpił przełom: po raz pierwszy dokonano przeszczepu nerki od genetycznie zmodyfikowanej świni. Z przeszczepem serca od wyprodukowanej przez Revivicor świni wiązano ogromne nadzieje ze względu na niedobór ludzkich narządów do przeszczepów.
Jak podają lekarze, którzy stale monitorowali stan kliniczny pacjenta, serce nie zostało natychmiastowo odrzucone przez organizm chorego. Po przeszczepie 57-latek zażywał indywidualnie dobrane leki immunosupresyjne.
Dokładna przyczyna śmierci nie została podana, aczkolwiek Centrum Medyczne Uniwersytetu Maryland w Baltimore zaznaczyło, że stan pacjenta uległ pogorszeniu już kilka dni temu. Mimo śmierci pacjenta jego rodzina wyraziła wdzięczność za możliwość udziału w tym pionierskim eksperymencie medycznym.
Ksenotransplantacja, czyli przeszczep międzygatunkowy, może być jedną z dróg do rozwiązania problemu braku organów i ich dużego zapotrzebowania. Niektóre źródła podają, że z powodu niewystarczającej liczby dawców dziennie umiera do 17 osób.